Święto wróbelka Elemelka

20 marca jest obchodzony nie tylko początek astronomicznej wiosny, ale także Międzynarodowy Dzień Wróbla.
20.03.2017

20 marca jest obchodzony nie tylko początek astronomicznej wiosny, ale także Międzynarodowy Dzień Wróbla.

Wprawdzie wróbel jest miejskim, a nie leśnym ptakiem, ale tak bardzo rozpowszechnionym, że warto o nim napisać. Okazuje się, że wróbel - mimo swojego mikrego rozmiaru - odegrał dużą rolę w rozwoju nauk przyrodniczych.

To właśnie ten mały ptak był jednym z pierwszych, które w 1758 r. Karol Linneusz, opisał, nadając mu nazwę gatunkową Passer domesticus.

Opis nadany przez ojca systematyki okazał się bardzo dopasowany. Passer po łacinie oznacza małego, aktywnego ptaszka, a domesticus to po prostu „domowy”.

Co ciekawe, wróbel mimo, że jest gatunkiem rozpowszechnionym, to w naszej częściej Europy jest stosunkowo nowy, ponieważ pojawił się zaledwie kilka wieków temu.

O ptakach występujących w Polsce można przeczytać w „Kalendarzu z lasu"

Ci mali kosmopolici na podbój świata wyruszyli z południowych krańców Azji Mniejszej. W tym czasie, co na podbój Europy, ruszył również na inne kontynenty, np. do Afryki. Następnie wraz z europejskimi emigrantami rozpoczął podróż do obu Ameryk. W Australii wróbel wylądowały w 1863 r., zaledwie cztery wcześniej wypuszczono je na Nowej Zelandii.

Jedynym miejscem, gdzie wróbel domowy dotąd się nie zadomowił, jest Grenlandia. Nie ma go też w lasach deszczowych (nie licząc miast) oraz na wielkich pustyniach (poza zamieszkałymi oazami).

Wróble są gatunkiem o największym światowym zasięgu. Swój sukces osiągnęły dzięki podróżowaniu na gapę, a nie silnym skrzydłom. W przeciwieństwie do większości innych ptaków wróble są bardzo słabymi lotnikami, a kilkadziesiąt minut ciągłego latania może je zabić.

O wróblach przeczytaj także na profilu LP

Wróble często są mylone ze swoimi krewniakami – mazurkami. Samce tego pierwszego gatunku mają szare czapeczki na głowie i czarne śliniakami na podgardlu (zimą śliniaki są cieńsze i przypominają krawaty). Natomiast mazurki mają brązowe czapeczki i czarne plamki na policzkach, których nie mają wróble.

Samice wróbla mają szarobrązowe upierzenie, a grzbiety mają paskowane, bez wyraźnych cech charakterystycznych. Młode wróble są podobne do samic. Zarówno wróble jak i mazurki są krępe, o dość dużej głowie i mocnym dziobie.

Obecnie wróble są pod ścisłą ochroną gatunkową. Według danych z 2015 r. w ciągu ostatniego dziesięciolecia liczebność wróbli w Polsce bardzo spadała. Przyczyniły się do tego termomodernizacje budynków, co oznacza brak miejsc lęgowych, oraz mniejsza dostępność pokarmu. Duży wpływ na populację ma również spadek liczebności owadów, jest to spowodowane upowszechnieniem się pestycydów. Brak odpowiedniej ilości pokarmu wpłynął na liczebność piskląt i ich przeżywalność, ponieważ to głównie owady stanowią pokarm dla młodych.

Kolejnym powodem jest duże drapieżnictwo ze strony kotów i gatunków krukowatych, których populacja w ciągu ostatnich lat wzrosła.