Prace archeologiczne w Parku w Sarnowie
Na terenie Parku Kulturowego w Sarnowie przeprowadzono w czerwcu prace poszukiwawcze. Było to możliwe, gdyż leśnicy z łódzkiego Nadleśnictwa Kutno wycinali sąsiadujące z grobowcami zamierające świerki.
W Sarnowskim Parku Kulturowym znajdują się monumentalne grobowce z epoki kultury pucharów lejkowatych, czyli jednej z kultur neolitu. Tamtejsze grobowce są najważniejszym zabytkiem znajdującym się na terenie gminy Lubraniec w leśnictwie Orle. Ze względu na wielkość znajdujące się tam grobowce nazywane są „piramidami polskimi”.
Z reguły określenie „piramidy” zarezerwowane jest dla egipskich grobowców czy świątyń, jednakże megality (megas - wielki, lithos - kamień) kujawskie przywodzą takie skojarzenia. Grobowce kujawskie nazywane są przez miejscową ludność (choć coraz rzadziej) „żalki”. Obecnie uznane są za najstarsze zabytki architektury monumentalnej w Polsce. Grobowce usypane zostały w II okresie neolitu polskiego 3500- 2500 lat p.n.e. Cmentarzysko składa się z dziewięciu grobowców o charakterystycznym wydłużonym „kujawskim” kształcie (nasypy mogilne uformowana na planie wydłużonego trójkąta i trapezu). W megalitach grzebani byli członkowie starszyzny rodowej i osoby blisko z nimi spokrewnione, cieszące się za życia dużym autorytetem.
W czerwcu grupa archeologów z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi oraz Fundacji Badań Archeologicznych im. prof. Konrada Jażdżewskiego, wykonywała badania w rejonie cmentarzyska megalitycznego. Pracami kierował dr Piotr Papiernik, blisko związany z tym regionem.
Okazją do przeprowadzenia eksploracji było wycięcie sąsiadującego z grobowcami zamierających świerków, na miejsce których posadzono mozaikę drzew liściastych i iglastych. Po raz pierwszy od niemalże 50 lat, można było wykonać prace poszukiwawcze na obszarach z reguły niedostępnych dla penetracji archeologicznych. Celem badań było zlokalizowanie miejsc, w których mieszkali budowniczowie monumentalnych grobowców, wniesionych ok. 5,5 tys. lat temu.
Prace terenowe polegały na odnajdywaniu i precyzyjnej rejestracji (przy pomocy aparatury GPS) drobnych zabytków archeologicznych. Wśród tych najczęściej spotykane były różnego typu „odpadki”, których identyfikacja pozwoliła na wskazanie miejsc osiedli z epoki kamienia.
O celowości i wadze prowadzonych działań przekonały już pierwsze dwa dni, w czasie których zlokalizowano pięć osiedli, które zidentyfikowane zostały z czasami życia budowniczych grobowców. Kolejne dni, mimo niesprzyjającej pogody, przyniosły jeszcze większą liczbę odkryć, co bez wątpienia potwierdziło sukces badań, a także potrzebę ich kontynuacji w kolejnych latach.
Warto podkreślić, że przeprowadzenie badań było możliwe dzięki współpracy wszystkich zainteresowanych podmiotów i osób je reprezentujących: leśników, archeologów oraz urzędników.
