Niedostępne lasy włoszczowskie sprzyjają różnorodności

Prawie jak las tropikalny, tak w skrócie można scharakteryzować część lasów położonych w Nadleśnictwie Włoszczowa (RDLP w Radomiu).  Miejsce to porastają lasy bagienne oraz łęgi,  będące jedną z ważniejszych ostoi biologicznej różnorodności na terenie całej Wyżynie Małopolskiej.
18.06.2018 | Jacek Koba, Wydział Ochrony Lasu RDLP w Radomiu

Prawie jak las tropikalny, tak w skrócie można scharakteryzować część lasów położonych w Nadleśnictwie Włoszczowa (RDLP w Radomiu).  Miejsce to porastają lasy bagienne oraz łęgi,  będące jedną z ważniejszych ostoi biologicznej różnorodności na terenie całej Wyżynie Małopolskiej.

Porastające zabagnioną dolinę rzeki Czarnej Pilczyckiej w okolicy miejscowości Oleszno, lasy z panującą olszą czarną, stanowią niedostępną i mało zbadaną enklawę o charakterze półnaturalnym, której bogactwo przyrodnicze można przyrównać do wilgotnych lasów tropikalnych.

Kompleks leśny rozciągający się na północ od Włoszczowy, noszący nazwę „Oleszno”, tworzą główne olsze z udziałem jesionu, dębów, klonu, a miejscami także buka.

Ze względu na położenie w rozległej, zabagnionej dolinie rzeki, teren ten jest każdego roku zalewany. To dodatkowo utrudnia, zarówno prowadzenie gospodarki leśnej, jak również turystyki. Lasy rozwinęły się tam na podłożu bagiennych oraz silnie wilgotnych gleb torfowych, glejowych i murszowych, tworzących prawdziwą mozaikę.

W przeszłości istotnym składnikiem drzewostanów był również jesion wyniosły. Niestety, jesionów jest już niewiele, co spowodowane jest postępującym w całej Europie zamieraniem tego gatunku. Świadkami nieubłaganych zjawisk przyrodniczych są zamarłe lub zamierające jesiony, stojące jeszcze wśród innych drzew, a także liczne okazy powalone na skutek procesów chorobowych, które znikają powoli w grząskim, wilgotnym gruncie.

Cały kompleks leśny „Oleszno” odznacza się niezwykle bogatą szatą roślinną, która tworzy w wielu miejscach, trudne do pokonania kobierce. Z wykonanych dotychczas badań botanicznych wynika, że w tych wilgotnych lasach występuje ponad 250 gatunków roślin naczyniowych. Spośród gatunków rzadkich i chronionych warto wymienić: wawrzynka wilczełyko, storczyka plamistego, podkolana białego czy widłaka wrońca.

W tamtych lasach dominują wielowarstwowe zbiorowiska olsu porzeczkowego oraz łęgu jesionowo-olszowego, zaś na wyniesienach pojawia się kontynentalny bór mieszanya także grąd niski.

Zabagnione lasy nad Czarną Pilczycką są siedliskiem dla niezliczonej rzeszy bezkręgowców, wśród których znajdują się chronione gatunki motyli, takich jak czerwończyk nieparek, czy modraszek telejus. 

Wprawdzie nie ma tam większych stawów czy jezior, które mogły być dogodnymi miejscami rozrodu i rozwoju młodego pokolenia płazów, to szata roślinna oraz utrzymująca się wilgotność, a także oddalenie od większych szlaków komunikacyjnych, sprawiają, że obszar ten jest miejscem występowania licznej populacji płazów.

Bogactwo tego siedliska oraz niedostępność terenu sprzyjają również rozwojowi populacji ptaków, z żurawiem, bocianem czarnym oraz bielikiem na czele.

Walory przyrodnicze kompleksu leśnego „Oleszno” są obecnie chronione w zajmującym centralną, najbardziej niedostępną cześć terenu, rezerwacie przyrody, który podobnie jak cały kompleks nosi nazwę „Oleszno”. Lasy te stanowią również istotny składnik siedliskowego obszaru Natura 2000 „Ostoja Przedborska”.

Pomimo obserwowanych na tym obszarze przemian i występowania wielu zagrożeń dla stabilności środowiska przyrodniczego, należy mieć nadzieję, iż lata prowadzonej w koegzystencji ze specyficznymi warunkami przyrodniczymi, gospodarki leśnej, sprawiły, że także przyszłe pokolenia będą mogły cieszyć się widokiem trudnej do przebycia „dżungli” rozciągającej się nad malowniczą rzeką Czarną Pilczycką.