Leśny elementarz
- Las to bardzo ciekawa i gruba książka – przekonują leśnicy. I dodają, że znakami, którymi została spisana są także ślady i tropy zwierząt. Dlatego warto poznać te najczęściej spotykane.
Aby zrozumieć język lasu, trzeba nauczyć się obserwować i interpretować to, co zobaczymy dookoła. Na początku warto wiedzieć, że tropy to odciski odnóży, zaś ślady to wszelkie znaki pozostawiane na śniegu, ziemi, drzewach, to oznaki żerowania, znakowania terenu i wiele innych. Każde zwierzę pozostawia charakterystyczne ślady i tropy, na podstawie których można rozpoznać dany gatunek.
Największe tropy pozostawia jeleń. Odciski racic mają nawet 10 cm długości i 8 cm szerokości, są w zarysie prostokątne, zakończenie racic zaokrąglone a odbicie szpil widoczne jest jedynie w galopie lub na miękkim podłożu. Po wielkości, kształcie i rozstawie tropów doświadczony obserwator może rozpoznać wiek i płeć zwierzęcia.
Dowiedź się więcej jak obserwować dzikie zwierzęta w lesie.
Jeleń pozostawia po sobie także szereg śladów. Latem żywi się głównie trawą i ziołami, ale chętnie zjada też młode pędy drzew, krzewów i krzewinek, pozostawiając charakterystyczne ślady zgryzania. Ogryzane regularnie drzewko przybiera z czasem charakterystyczny kulisty kształt. Typowym zachowaniem jelenia jest tzw. spałowanie, czyli ogryzanie młodej kory drzew, głównie sosny, świerka, osiki i lipy. Zwierzę uzupełnia w ten sposób zapotrzebowanie na garbniki oraz fosfor i wapń.
Znacznie mniejsze tropy pozostawia kuzynka jelenia, sarna. Są podobne do jelenich, ale o połowę mniejsze, delikatniejsze w zarysie. Podobnie jak jeleń sarna zgryza pędy niektórych drzew i krzewów, zdobywając w ten sposób pokarm. Wielokrotne zgryzanie pędów może nawet doprowadzić do uschnięcia drzewka.
Wiele śladów pozostawiają dziki. Ich tropy wprawdzie są podobne do jelenich, ale możliwe do odróżnienia. Dzik praktycznie zawsze zostawia ślady raciczek czyli szpil, stąd zarys jego odcisku ma kształt trapezowaty w przeciwieństwie do prostokątnego śladu jelenia. Charakterystyczny jest też trop dzika w głębokim śniegu - przemieszczając się na swych krótkich nóżkach pozostawia głęboką rynnę.
Częstym obrazkiem spotykanym w lesie jest rozgrzebana ziemia, wygląda to tak, jakby przejechała glebogryzarka czy ciężka brona. Są to ślady buchtowania czyli żerowania dzików, które w poszukiwaniu swoich przysmaków potrafią nawet przekopać utwardzoną drogę. Zwierzęta te w poszukiwaniu korzeni, ślimaków, myszy, pędraków czy dżdżownic swym silnym ryjem przewracają darń i górną warstwę gleby.
Dziki bardzo lubią się kąpać w błocie. Po kąpieli w tzw. babrzysku wycierają nadmiar błota o pobliskie drzewa. W gwarze myśliwskiej nazywa się to „czochraniem". Ulubione drzewo może być wytarte do bieli.
Podobne upodobania jak dziki mają jelenie, nierzadko korzystają również z tych samych babrzysk i drzew, co dziki. Ślady ich czochrania są łatwe do rozpoznania: niższy dzik zajmuje odziomkową cześć, która znajduje się na wysokości kolan człowieka, zaś jeleń wyższą – mniej więcej na wysokość pasa dorosłego człowieka.
To są najczęściej spotykane tropy i ślady największych zwierząt zamieszkujących lasy.
Źródło: „Echa Leśne” nr 4/2014
