Leśnicy pod Monte Cassino

W niedzielę (18 maja) minęła 70. rocznica bitwy pod Monte Cassino. W szeregach Armii Andersa służyło wielu leśników, którzy po napaści ZSRR na Polskę zostali zesłani na wschód.
16.05.2014 | Edward Orłowski, Nadleśnictwo Komańcza

W niedzielę (18 maja) minęła 70. rocznica bitwy pod Monte Cassino. W szeregach Armii Andersa służyło wielu leśników, którzy po napaści ZSRR na Polskę zostali zesłani na wschód.

Byli to przeważnie zesłańcy, którzy wraz z rodzinami znaleźli się w Kazachstanie i na Syberii. Rosjanie już na początku okupacji deportowali wielu polskich leśników. Przeważnie pracowali w kopalniach i przy wyrębie syberyjskich lasów. Większość została zwolniona z zesłania po podpisaniu układu Sikorski-Majski w lipcu 1941 r. Zawarte porozumie dało możliwość wstąpienia do nowo tworzonej polskiej armii. Pod koniec 1943 r. polscy żołnierze zostali przetransportowani do Włoch, gdzie w maju 1944 r. brali udział bitwie o Monte Casino, jednej z najbardziej krwawych bitew II wojny światowej.

Czytelników, którzy znają historie innych leśników spod Monte Cassino prosimy o kontakt:
edward.orlowski@krosno.lasy.gov.pl

Żołnierze Armii Andersa po zakończeniu kampanii włoskiej w 1946 r. zostali przetransportowani do Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji większość pozostała na emigracji. Nieliczni wracali do kraju, choć przyjmowani byli „chłodno”. Ich życiorysy to przykłady wojennej i powojennej doli leśników kresowych, którzy już nie mieli możliwości powrotu w rodzinne strony.

Jan Batkowski w 1940 r. został zesłany do Archangielska, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Z Armią Andersa przebył cały szlak bojowy. Dopiero w latach 70. ub. wieku wrócił do Polski, zamieszkał w Radomiu.

Marek Garboń uczestniczył w bitwie pod Monte Cassino i pod Ankoną. Po wojnie wrócił do kraju i pracował w administracji LP w powiecie Hajnówka.

Jan Karłowicz w 1940 r. wywieziony w głąb ZSRR. Uczestnik bitew pod Monte Cassino, Loreto, Bolonią i Ankoną (otrzymał stopień plutonowego). Po wojnie wrócił do kraju, pojechał na „ziemie odzyskane”, gdzie pracował w leśnictwie Górzyno (Nadleśnictwo Słupsk).

Aleksander Gnerich w 1939 r. wzięty przez Sowietów do niewoli i wywieziony na Syberię. Uczestnik kampanii włoskiej, brał udział w bitwie pod Monte Cassino. Do Polski przyjechał dopiero w 1968 r., do zawodu już nie wrócił, pracował w kiosku.

Mieczysław Cerkiewicz w 1939 r. trafił na Półwysep Kolski. W stopniu st. sierżanta odbył z II Korpusem całą kampanię włoską. Wyemigrował do Kanady, gdzie pracował na farmie.

Wacław Reszkowski brał udział w bitwie pod Monte Cassino. Gdy powrócił z żołnierskiej tułaczki był więziony jako „andersowiec”. Zrehabilitowany w 1956 r., został pierwszym nadleśniczym w Wetlinie, gdzie  samotnie nadzorował 13 tys. ha nadgranicznej puszczy.

Różne były powojenne losy leśników żołnierzy z II Korpusu Polskiego. Jednak wielu poległo w walce, m.in. kpt. inż. Józef Kowalski, uczestnik walk o Monte Cassino; Czesław Kawałkowski ppor. w II Korpusie, kawaler orderu Virtuti Militari, poległ w Bolonii (Włochy); Jan Śnieżek, ciężko ranny podczas walk o Monte Cassino, zmarł od odniesionych ran; Stanisław Węgrzynowski zginął 23 maja 1944 r. we wsi Piedemonte, w bojach o Monte Cassino.