Koniki wróciły do dąbrowy
Z początkiem czerwca do poznańskiego Nadleśnictwa Oborniki wracają czworonożne kosiarki. Koniki polskie już trzeci sezon zastępują ludzi w czynnej ochronie świetlistych dąbrów.
Zwierzęta, zgryzając selektywnie runo i siewki drzew, wpływają na leśny krajobraz i pomagają utrzymać świetliste dąbrowy.
To właśnie wypas zwierząt był jednym z czynników, które przyczyniły się do ukształtowania ciepłolubnych dąbrów. Nazywa się je też świetlistymi, ponieważ siedlisko to (w swej pierwotnej postaci) przypomina raczej park czy sawannę – zwarcie drzew jest luźne, warstwa podszytu skąpa, a runo bujne.
Dęby wypuszczają liście bardzo późno, wiosną na dno lasu dociera mnóstwo światła, co pozwala rozwijać się tam zarówno gatunkom leśnym, jak i łąkowym. Pod względem botanicznym świetliste dąbrowy są najbogatszym typem lasu w Polsce.
Zbiorowiska ciepłolubnych lasów dębowych mają niewielkie powierzchnie, ta w Obornikach liczy ok. 10 ha, i są coraz rzadziej spotykane.
Kluczowe znaczenie dla tych siedlisk miał wypas zwierząt gospodarskich – im bliżej wsi, tym więcej było dąbrów i właściwych im gatunków. Jesienią dąbrowy grabiono, aby pozyskać liście służące zwierzętom za ściółkę (słoma była wówczas zbyt cenna), zbierano także chrust. Zmniejszanie żyzności i zwarcia drzew miało wpływ na utrzymanie charakterystycznego, widnego typu lasu. Wiele dąbrów zachowało się w miejscach, gdzie magnaci utrzymywali stada zwierząt, na które polowali.
Ponieważ świetliste dąbrowy to siedliska otwarte i niegdyś słabo zacienione, są bardzo podatne na inwazje obcych gatunków: robinii akacjowej, dębu czerwonego, a przede wszystkim czeremchy amerykańskiej. Gatunek ten opanowuje warstwę krzewów i zacienia światłolubne rośliny runa, dodatkowo utrudniając naturalne odnowienia dębów.
Eliminacja czeremchy amerykańskiej oraz eksperymentalny wypas koników są działaniami ochronnymi, które Nadleśnictwo Oborniki prowadzi na obszarze Natura 2000 Dąbrowy Obrzyckie (ciepłolubne dąbrowy oraz grądy środkowoeuropejskie i subkontynentalne), zgodnie z planami zadań ochronnych dla tego terenu. Realizację tych planów wspiera „Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe”.
