Będzie łatwiej wspierać parki narodowe

Pierwsze czytanie odbyło się 8 marca na posiedzeniu sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa – projekt wnieśli posłowie PiS. Przedstawiając go członkom komisji, poseł Wojciech Skurkiewicz wskazał, że wiele spośród 23 istniejących w Polsce parków narodowych stale boryka się z problemami finansowymi i należy wykorzystać każdą możliwość, by ułatwić im pozyskiwanie środków zewnętrznych. – Obok dotacji z budżetu państwa lub grantów z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wpłaty od Lasów Państwowych stanowią istotne wsparcie dla parków narodowych. Chcemy tylko, by to źródło finansowania zostało należycie uregulowane w prawie – wyjaśnił Skurkiewicz.

Wśród proponowanych zmian znalazły się takie, których celem jest usunięcie niejasności niektórych przepisów ustawy o lasach i ich niespójności z innymi aktami prawnymi, ale także rozszerzające katalog działań parków narodowych, jakie mogą być finansowane z funduszu leśnego LP. Ustawa przewiduje możliwość wsparcia środkami funduszu m.in. wykupu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonych w granicach parków oraz tworzenia przez parki rozmaitej infrastruktury – o ile takie działania będą parkom „niezbędne do ochrony przyrody realizowanej metodami gospodarki leśnej”. Dodatkowo, z funduszu leśnego będzie można finansować sporządzanie uproszczonych planów urządzenia lasu dla lasów prywatnych, nad którymi nadzór sprawują starostowie.

Wiceminister środowiska i Główny Konserwator Przyrody Andrzej Szweda-Lewandowski poinformował, że resort popiera zaproponowane przez posłów zmiany: – W 2016 r. parki narodowe planują wykup ok. 1060 ha gruntów prywatnych, które ich właściciele wystawiają na sprzedaż, a gdzie znajdują się cenne przyrodniczo siedliska. Warto wykorzystać okazję do konsolidacji gruntów w granicach parków, co ułatwi im ochronę przyrody na zwartych obszarach. Teraz parkom będzie łatwiej uzyskać pieniądze na ten cel – mówił.
Podkreślił, że ważne jest też umożliwienie finansowania z funduszu leśnego uproszczonych planów urządzenia dla lasów prywatnych – obecnie takich planów nie ma ok. 40 proc. z nich, często z powodu braku środków na ich sporządzenie.

Obecny na posiedzeniu komisji dyrektor generalny Lasów Państwowych podziękował posłom za tę inicjatywę legislacyjną. – Chcemy coraz mocniej wspierać parki narodowe, ale musimy robić to w sposób jednoznacznie zgodny z prawem. Ta nowelizacja ujednoznaczni przepisy i pozwoli nam rozliczyć środki przekazane parkom w ubiegłym roku, a w tym roku ogromnie zwiększyć tę kwotę, nawet do ok. 75 mln zł - mówił Konrad Tomaszewski.

Wsparcie finansowe z funduszu leśnego dla parków narodowych z roku na rok rośnie. W 2012 r. LP zawarły z parkami 16 umów na dofinansowanie projektów wartych 11,9 mln zł (ostatecznie parki wykorzystały 8,5 mln zł), w 2013 r. 21 umów na 19,8 mln zł (wykorzystano 16 mln zł), w 2014 r. 24 umowy na 24,6 mln zł (wykorzystano 19,6 mln zł), a w 2015 r. 25 umów na 29 mln zł (trwa rozliczanie wykorzystanych kwot).
Dyrektor generalny poinformował też członków komisji, że przygotował już zarządzenie określające, w jaki sposób starostowie nadzorujący lasy prywatne będą mogli wnioskować do Lasów Państwowych o przyznanie środków funduszu leśnego na sporządzenie uproszczonych planów urządzenia, a także finalizuje uzgodnienia z dyrektorami parków narodowych dotyczące usprawnienia procedury wnioskowania przez parki o środki funduszu leśnego, monitorowania ich faktycznego wykorzystania i rozliczania zamkniętych projektów.  

Wśród wielu zgłaszanych w toku dyskusji nad projektem istotnych poprawek, posłowie ostatecznie zaakceptowali tylko kilka, w tym dwie dotyczące pośrednio lub bezpośrednio LP, które zgłosił wiceszef komisji poseł Dariusz Bąk. Pierwsza z nich upoważniła ministra środowiska do „podjęcia działań zmierzających do opracowania narodowego programu leśnego, jako strategicznego programu rozwoju leśnictwa w Polsce”.
Jak wyjaśnił Konrad Tomaszewski, dzięki temu powstanie formalna podstawa prawna do przyjęcia i rozliczenia Narodowego Programu Leśnego, który od końca 2012 r. był opracowywany z inicjatywy ówczesnego ministra środowiska, a koszty tych prac poniosły Lasy Państwowe. Druga poprawka dotyczy art. 58 ust. 1 i doprecyzowała, że środki funduszu leśnego przeznaczane są dla nadleśnictw na wyrównywanie niedoborów powstających przy realizacji nie tylko zadań gospodarki leśnej, ale też zadań dotyczących administracji publicznej w zakresie leśnictwa, bowiem wiele działań o takim właśnie charakterze również prowadzą jednostki organizacyjne LP.

Komisja przyjęła sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody wraz ze wspomnianymi wyżej poprawkami oraz kilkoma innymi, dotyczącymi Państwowej Rady ochrony Przyrody. Podczas drugiego czytania na posiedzeniu Sejmu w środę 9 marca posłowie zgłosili kolejne poprawki i skierowali projekt ponownie do komisji, a ta 10 marca zaopiniowała negatywnie nowe poprawki i rekomendowała ich odrzucenie. Sejm 11 marca je odrzucił i przyjął ustawę w wersji z druku nr 296: za głosowało 233 posłów, przeciw 154, wstrzymało się od głosu 61.