Leśnicy z samorządowcami

O możliwości jej rozwoju leśnicy i samorządowcy rozmawiali na wspólnej konferencji, zorganizowanej przez LP.

Spotkanie pod hasłem „Współpraca Lasów Państwowych z jednostkami samorządu terytorialnego” odbyło się w dniach 14-15 kwietnia w Jedlni-Letnisku, uczestniczyło w nim około stu osób. Podsumowano je 16 kwietnia podczas konferencji prasowej z udziałem dziennikarzy, zorganizowanej w Warszawie, w siedzibie Polskiej Agencji Prasowej.

– Nadleśnictwa szczególnie silnie funkcjonują w rzeczywistości lokalnej – powiedział na rozpoczęcie konferencji w Jedlni Wiesław Krzewina, zastępca dyrektora generalnego LP ds. strategii, organizacji i rozwoju. – Bardzo zależy nam na współpracy z samorządami. Abyśmy mogli ją kontynuować, niezbędne jest stworzenie warunków do tej współpracy.

Wiesław Krzewina

Chcą współpracować
Konferencja stanowiła podsumowanie projektu strategicznego Lasów Państwowych, którego założenia przybliżył Mariusz Błasiak z Dyrekcji Generalnej LP. W ramach projektu przeprowadzono badanie dotychczasowej współpracy gmin z nadleśnictwami. Jego wyniki przedstawiła Elżbieta Jakubiak.

77 proc. nadleśnictw i 67 proc. gmin w ankietach pozytywnie oceniło dotychczasową współpracę między sobą. Z treści otrzymanych ankiet wynika, że w latach 2007-2014 nadleśnictwa zrealizowały wspólnie z gminami co najmniej 889 projektów, w których udział finansowy Lasów Państwowych wyniósł nie mniej niż 71 mln zł. Dotyczyły one przede wszystkim budowy dróg oraz infrastruktury turystycznej.

83 proc. gmin chce kontynuować lub rozpocząć współpracę z nadleśnictwami. Jako jej główne bariery wskazywano brak środków własnych gmin, niejasne prawo i brak informacji. Ostatni problem mógłby rozwiązać newsletter, który Lasy Państwowe będą przesyłać do samorządów (chęć jego otrzymywania wyraziło w ankietach 72 proc. gmin).

Elżbieta Jakubiak

Niejasne prawo
Analizę warunków formalnych i prawnych współpracy LP z jednostkami samorządu terytorialnego przy realizacji projektów przedstawił mecenas Adrian Dworzyński. Problemem może być np. to, że Lasy Państwowe nie mogą realizować zadań należących do wyłącznej kompetencji innych jednostek. Zgodnie z prawem budową i utrzymaniem dróg lokalnych powinny się zajmować gminy. LP mogą je wspomóc finansowo jedynie wtedy, gdy będzie to niezbędne do realizacji celów gospodarki leśnej.

– Przeprowadzona analiza dała nam obraz wspólnych projektów Lasów i samorządów – skomentował wyniki badania i analizę prawną Wiesław Krzewina. – Wiemy, jakie projekty realizujemy i jakie napotykamy problemy. Należy uporządkować podstawy formalnoprawne realizacji wspólnych inwestycji drogowych.

Razem z UE
Jednym z założeń współpracy LP z samorządami jest pozyskiwanie środków finansowych na projekty ze źródeł zewnętrznych, głównie z Unii Europejskiej. Jak przekonywał Radomir Dyjak z DGLP, daje to duże możliwości pogłębiania współpracy w nowej perspektywie finansowej (lata 2014-2020). Prelegent wymienił obszary tej współpracy, takie jak udostępnianie turystyczne lasów, edukacja ekologiczna, ochrona i promocja dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego czy gospodarowanie odpadami. Wskazał też potencjalne źródła ich finansowania. W realizacji projektów można przyjąć różne modele współpracy – LP bądź samorządy mogą być beneficjentem wiodącym, uczestniczyć finansowo w realizacji projektu lub jedynie pomagać w jego przygotowaniu, popierać jego realizację czy udostępniać teren.

A jakie są korzyści wspólnego starania się o środki europejskie? – Zwiększa to szanse na uzyskanie dofinansowania, ponieważ w niektórych programach preferuje się działania prowadzone wspólnie z jakimś partnerem – tłumaczył Radomir Dyjak. Nie bez znaczenia jest też dzielenie się doświadczeniami w staraniu się o środki.

Radomir Dyjak

Od rowerów do Puszczy Białowieskiej
W drugiej części konferencji pracownicy nadleśnictw i samorządów lokalnych przedstawili już zrealizowane bądź planowane wspólne projekty. Szczególne wrażenie na uczestnikach zrobił projekt ścieżek rowerowych Singltrek pod Smrkem, zrealizowany przez nadleśnictwo i gminę ze Świeradowa. Sieć specjalnych, jednokierunkowych ścieżek liczy 80 km, poprowadzono je zarówno w Polsce, jak i Czechach. W projekcie ważne było także to, że wyznaczone ścieżki odciążyły z ruchu turystycznego obszary cenne przyrodniczo, wchodzące w skład sieci Natura 2000. Projekt zreferowali burmistrz Świeradowa Roland Marciniak i nadleśniczy Nadleśnictwa Świeradów Lubomir Leszczyński.

Z kolei Waldemar Sieradzki przedstawił projekt „Puszcza Białowieska – leśne dziedzictwo Europy”. Zakłada on utworzenie w Puszczy dwóch alternatywnych do Białowieży punktów koncentracji aktywności turystycznej – centrum edukacji w Hajnówce („ekologicznego Kopernika”) i ścieżki w koronach drzew w Narewce. Pomiędzy tymi punktami ma powstać sieć infrastruktury turystycznej.

Celem projektu jest nie tylko stworzenie zintegrowanej oferty turystycznej, rekreacyjnej i edukacyjnej w Puszczy. Ważne jest także wypracowanie i wdrożenie modelu zarządzania terenami cennymi przyrodniczo na terenach zarządzanych przez LP oraz stymulowanie rozwoju społeczno-gospodarczego, przede wszystkim tworzenie miejsc pracy dla lokalnej ludności. Projekt, który obecnie jest w fazie koncepcyjnej, będzie realizowany z wieloma partnerami: samorządami, Białowieskim Parkiem Narodowym, jednostkami naukowymi i organizacjami pozarządowymi. Jego zakończenie przewidziano na 2022 r. Podstawowym źródłem finansowania przedsięwzięcia będą środki z Unii Europejskiej. Pozytywnie o projekcie wypowiedzieli się: Jerzy Sirak, burmistrz Hajnówki, Mikołaj Pawilcz, wójt gminy Narewka, oraz Maciej Żywno, wicemarszałek województwa podlaskiego.

Projekty realizowane wspólnie z samorządami przedstawiły także nadleśnictwa: Zielona Góra, Warcino, Wisła i Żmigród. Drugiego dnia konferencji zostały omówione projekty realizowane przez Regionalną Dyrekcję LP w Radomiu. Uczestnicy spotkania odwiedzili też ścieżkę edukacyjną „Królewskie Źródła” i szkółkę leśną.

W konferencji uczestniczyli także m.in. Tomasz Sot – dyrektor RDLP w Radomiu, Mariusz Turczyk – dyrektor Centrum Informacyjnego LP, oraz przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach.

Ścieżka edukacyjna „Królewskie Źródła”

  ***

Wnioski ze spotkania

• Należy dokonać gruntownej zmiany Zarządzenia nr 44 z dnia 29 czerwca 2009 r. Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie udziału jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych w przedsięwzięciach wspólnych wraz z jego nowelizacją w zarządzeniu nr 40 z 25 kwietnia 2012 r.
• Rozważenia zmian wymaga zarówno umożliwienie finansowania ze środków zewnętrznych, w ramach działalności podstawowej i nadwyżki z działalności dodatkowej, jak też umożliwienie współfinansowania prac remontowych.
• Porozumienie (umowa) w sprawie przygotowania inwestycji wspólnej w miarę możliwości powinno być zawarte w roku poprzedzającym realizację inwestycji wspólnej.
• Należy wyznaczyć maksymalny poziom współfinansowania inwestycji wspólnych przez jednostki Lasów Państwowych.
• Poprawienie komunikacji Lasy Państwowe – samorządy na temat możliwości realizacji inwestycji wspólnych poprzez wprowadzenie cyklicznych spotkań, newslettera itp.
• Dopuszczać w szerszym zakresie jako stronę partnerską – organizacje pozarządowe.
• Możliwie szybko przygotować Bank Dobrych Praktyk z zakresu inwestycji wspólnych i szeroko go rozpowszechnić w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych i jednostkach samorządu terytorialnego.
• Każda inwestycja wspólna powinna być obligatoryjnie oznaczona tablicą informacyjną o uczestnikach współfinansowania, przygotowana zgodnie z księgą identyfikacji wizualnej Lasów Państwowych.
• Przyjęty w księdze identyfikacji wizualnej Lasów Państwowych jednolity system oznaczania obiektów turystycznych powinien być wdrożony ostatecznie do dnia 01.01.2017.
• Przygotować propozycję nowelizacji prawa ogólnie obowiązującego w celu wprowadzenia mechanizmów ułatwiających współpracę pomiędzy Lasami Państwowymi a jednostkami samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
• Zgodnie z postulatem jednostek samorządu terytorialnego należy przygotować propozycję wystąpienia do Rady Ministrów o wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym środki z Lasów Państwowych trafiające do budżetu państwa były przeznaczane na infrastrukturę drogową, na drogi lokalne, śródleśne i śródpolne.
• Wystosować apel do zarządów województw i NFOŚiGW do priorytetowego podejścia do finansowania projektów wspólnych realizowanych z wykorzystaniem środków jednostek samorządów terytorialnych i Lasów Państwowych.